پیچ و مهره ها، شاید در ظاهر قطعات کوچکی باشند، اما نقش آن ها در کنار هم نگه داشتن سازه ها، تجهیزات و قطعات به گونه ای است که بدون حضور آن ها تقریباً هیچ سازه ای دوام نمی آورد. در این مقاله به پاسخ سوال پیچ و مهره چیست و چه انواعی دارد؟ خواهیم پرداخت.
این قطعات کوچک ولی کاربردی، اساس اتصالات را تشکیل می دهند و در شکل ها، جنس ها و اندازه های مختلف تولید می شوند تا بتوانند نیاز انواع صنایع را پوشش دهند.
پیچ و مهره دقیقاً چه هستند و چگونه کار می کنند؟
پیش از ورود به دسته بندی ها، باید به شکل کاملاً تخصصی درک کنیم پیچ و مهره چه نقشی دارند و چرا تا این اندازه مهم اند. پیچ یک قطعه استوانه ای رزوه دار است که با ایجاد اصطکاک و درگیری رزوه ها، باعث اتصال دو یا چند قطعه به یکدیگر می شود. مهره نیز قطعه ای مکمل است که رزوه داخلی دارد و با بسته شدن روی پیچ، اتصال محکم تری ایجاد می کند.
دلیل ماندگاری اتصالات پیچ و مهره ای، توزیع مناسب نیرو، مقاوم بودن اتصال در برابر لرزش و امکان باز و بسته شدن بدون تخریب قطعات است. این ویژگی ها باعث می شود پیچ و مهره در صنایعی مانند ساختمان، خودروسازی، سازه های فلزی، صنایع الکترونیک، تجهیزات سنگین و حتی لوازم خانگی نقش حیاتی داشته باشند.
نکته مهم این است که پیچ و مهره چیست و چه انواعی دارد؟ تنها یک پرسش ساده نیست؛ بلکه شناخت این دو قطعه می تواند به انتخاب صحیح، کاهش هزینه تعمیرات، افزایش ایمنی و پیشگیری از خرابی های احتمالی کمک کند.
اجزای اصلی پیچ و مهره
پیش از بررسی انواع، باید اجزای این اتصالات را بشناسیم. پیچ و مهره از بخش های مشخصی تشکیل می شوند که هر کدام نقش خاصی دارند.
- اجزای پیچ
- سر پیچ
- بدنه یا ساق
- رزوه
- گل پیچ (در انواع خاص)
- اجزای مهره
- بدنه
- رزوه داخلی
- سطح تماس
شناخت این اجزا باعث می شود هنگام انتخاب پیچ و مهره برای پروژه های صنعتی یا ساختمانی، انتخاب دقیق تر و حرفه ای تری داشته باشید.
کاربرد پیچ و مهره در صنایع مختلف
پیش از ورود به هدینگ های اصلی، لازم است تأکید کنیم پیچ و مهره در صنایع مختلف به قدری مهم هستند که نبود آن ها بسیاری از فرایندها را غیرممکن می کند. صنایع خودروسازی برای اتصال شاسی و قطعات موتور، صنایع فلزی برای ساخت اسکلت فلزی سازه ها، صنایع نفت و گاز برای اتصال لوله ها و تجهیزات تحت فشار، و حتی صنایع سبک مانند تولید مبلمان و لوازم خانگی همگی به پیچ و مهره متکی هستند.
در کنار پیچ و مهره، قطعاتی مانند پرچ، میخ پرچ، پرچ نیم سوراخ و انواع اتصالات نیز اهمیت بالایی دارند و بسیاری از کسب وکارها مانند متحد پرچ در زمینه تولید همین قطعات متخصص هستند.
انواع پیچ در صنایع مختلف
برای درک کامل مفهوم پیچ و مهره چیست و چه انواعی دارد، لازم است انواع پیچ ها را با ساختار تخصصی آن ها بررسی کنیم. پیچ ها بر اساس شکل سر، نوع رزوه، کاربرد و جنس طبقه بندی می شوند. در ادامه، پرکاربردترین انواع پیچ را بررسی می کنیم.
پیچ شش گوش (Hex Bolt)
قبل از پرداختن به این نوع پیچ، باید بدانیم چرا به آن پیچ صنعتی یا پیچ ساختمانی نیز می گویند. پیچ شش گوش، رایج ترین نوع پیچ در پروژه های صنعتی است و به دلیل استحکام بالا، برای اتصال قطعات فلزی، سازه های سنگین، اسکلت فلزی و ماشین آلات استفاده می شود.
ویژگی ها:
- سر شش ضلعی برای استفاده با آچار
- قابلیت تحمل فشار بالا
- تولید در گریدهای مختلف مانند 8.8، 10.9 و 12.9
- مناسب برای پروژه های سنگین
- این پیچ در صنعت ساخت وساز، پل سازی و صنایع خودروسازی به شدت پرکاربرد است.
پیچ آلن
این پیچ دارای سر استوانه ای یا سر تخت است و با آچار آلن باز و بسته می شود.
در فضاهایی که برق افتادگی پیچ اهمیت دارد، پیچ آلن انتخاب ایده آلی است.
کاربردها:
- صنایع فلزی
- اتصالات ظریف
- قطعات ماشین آلات
- تجهیزات صنعتی
پیچ نوک تیز یا پیچ ورق خور
این پیچ مخصوص اتصال قطعات سبک مانند ورق گالوانیزه، چوب و PVC است. رزوه تیز آن باعث می شود بتواند بدون ایجاد رزوه از قبل، وارد سطح شود.
ویژگی ها
- نصب سریع
- مناسب کارهای ساختمانی سبک
- تولید در رنگ ها و جنس های مختلف
پیچ MDF
این نوع پیچ با رزوه عمیق تر طراحی شده تا در چوب فشرده یا MDF به خوبی گیر کند.
در صنایع مبلمان، کابینت سازی و دکوراسیون داخلی کاربرد گسترده دارد.
پیچ خزینه
این پیچ وقتی استفاده می شود که سطح کار باید کاملاً صاف و بدون بیرون زدگی باشد. سر آن به شکل مخروط است و داخل سطح فرو می رود.
کاربردها:
- صنایع چوب
- صنعت مبلمان
- اتصال قطعات ظریف
پیچ ماشینی
نوعی پیچ با رزوه کامل که برای اتصال قطعات فلزی استفاده می شود. این پیچ معمولاً همراه مهره به کار می رود.
انواع مهره و کاربردهای آن
اکنون که پیچ ها را شناختیم، باید بدانیم مهره چیست و چه انواعی دارد تا مفهوم پیچ و مهره چیست و چه انواعی دارد؟ به طور کامل روشن شود. مهره ها مکمل پیچ هستند و در انواع مختلف تولید می شوند.
مهره شش گوش
رایج ترین نوع مهره در صنعت است که این مهره در اندازه های مختلف برای پیچ های شش گوش تولید می شود.
ویژگی ها:
- استحکام بالا
- سازگار با انواع پیچ صنعتی
- مناسب فشار و لرزش
مهره قفلی (Nyloc)
این مهره یک رینگ نایلونی دارد که مانع از باز شدن خودبه خود آن در اثر لرزش می شود.
موارد استفاده:
- خودرو
- موتورسیکلت
- سازه های تحت لرزش
مهره پروانه ای
مهره دست ساز است و بدون ابزار باز و بسته می شود.
مهره تخت
مخصوص پیچ های ماشینی و اتصالات ظریف.
مهره کاسه ای
ظاهر زیبا و محافظتی دارد و سر پیچ را می پوشاند. معمولاً در تجهیزات تزئینی یا جایی که ایمنی اهمیت دارد، استفاده می شود.
جدولی برای مقایسه انواع پیچ و مهره
برای شفافیت بیشتر، جدول زیر انواع پیچ و مهره را مقایسه می کند:
| نوع اتصال | قدرت اتصال | مقاومت لرزش | کاربرد صنعتی |
| پیچ شش گوش + مهره شش گوش | بسیار بالا | بالا | ساختمان، صنعت |
| پیچ آلن + مهره قفلی | بالا | بسیار بالا | ماشین آلات |
| پیچ نوک تیز (بدون مهره) | متوسط | کم | چوب و ورق |
| پیچ ماشینی + مهره تخت | بالا | متوسط | اتصالات فلزی |
نقش آبکاری در کیفیت پیچ و مهره
درک این موضوع برای فهم بهتر اینکه پیچ و مهره چیست و چه انواعی دارد؟ ضروری است. آبکاری باعث افزایش مقاومت در برابر خوردگی، ضربه و رطوبت می شود.
انواع آبکاری شامل:
- آبکاری گالوانیزه
- آبکاری کروم
- آبکاری نیکل
- آبکاری داکرومات
- فسفاته
هر صنعت با توجه به شرایط محیطی، نیاز به نوع خاصی از آبکاری دارد.
تفاوت پیچ و مهره با پرچ و میخ پرچ
اغلب افراد پیچ و مهره را با پرچ اشتباه می گیرند. درحالی که پرچ اتصال دائمی است ولی پیچ و مهره اتصال موقت دارند.
شرکت هایی مانند متحد پرچ علاوه بر تولید پیچ و مهره های خاص، پرچ چکشی، پرچ نیم سوراخ، پرچ رنگی، پرچ کن وپرچ صنعتی را نیز تولید می کنند.
سخن پایانی
در نهایت، پاسخ به پرسش پیچ و مهره چیست و چه انواعی دارد؟ نشان می دهد که این دو قطعه کوچک اما بسیار مهم، پایه اصلی اتصالات صنعتی و ساختمانی هستند. پیچ ها و مهره ها در انواع گوناگون، برای کاربردهای سبک تا سنگین تولید می شوند و انتخاب درست آن ها می تواند امنیت، استحکام و طول عمر سازه یا تجهیزات را تضمین کند.
سوالات متداول پیچ و مهره چیست و چه انواعی دارد؟
- پیچ و مهره چه تفاوتی با پرچ دارند؟
پرچ اتصال دائمی ایجاد می کند، اما پیچ و مهره اتصال قابل باز و بسته شدن دارند. هر کدام بسته به کاربرد خاص خود انتخاب می شوند. - کدام نوع پیچ مناسب فشارهای سنگین است؟
پیچ شش گوش با گریدهای 10.9 و 12.9 بهترین انتخاب برای فشارهای سنگین است. - آیا پیچ و مهره استیل مقاوم تر است؟
استیل در برابر زنگ زدگی بسیار مقاوم است، اما پیچ های فولادی گرید بالا در برابر فشار مقاوم تر هستند.
